مدل سازی روند استخراج بهینه از منابع پایان پذیر؛ مطالعه موردی منابع نفت ایران

درتدوین سیاست گذاری های بالادستی نفت و گاز کشور، ضرورت دارد تأمین منافع نسل فعلی و نسل های آینده از ذخایر تجدید ناپذیر هیدروکربوری مورد توجه قرار گیرد. حال پرسشی که مطرح می شود این است که آیا برداشت نفت از مخازن کشور در دهه های گذشته بصورت بهینه (حداکثرسازی سود حاصل از برداشت منابع در افق زمان) صورت گرفته است یا نه؟ پژوهش حاضر با هدف تعیین مسیر تولید بهینه نفت ایران و مقایسه آن با روند کنونی تولید نفت خام در دوره زمانی 1389-1367 انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از تئوری کنترل بهینه، مسیر تولید بهینه نفت کشور در قالب دو سناریوی مختلف برآورد و نتایج حاصل در این دوره تحلیل شده است. مدل مورد استفاده مدل پیشنهادی پیندیک در تعیین میزان استخراج بهینه از یک منبع تجدید ناپذیر می باشد. در مدل مورد بررسی قیمت ها برون زا بوده و توسط کارتل نفتی تعیین می گردد. نتایج بررسی نشان می دهد، علی رقم تفاوت در سناریوها از لحاظ دوره اتمام منابع، روند تولید بهینه نفت فاصله قابل توجه ا ی با مقادیر تحقق یافته در سال های ابتدایی دارد. لیکن با گذشت زمان و در سال های اخیر مسیر تولید تقریبا به مسیر بهینه حاصل از نتایج این تحقیق نزدیک شده است. این نتایج را می توان حاصل فقدان سرمایه گذاری و برنامه ریزی اقتصادی در تولید نفت و استفاده بهینه از منابع گازی در تولید صیانتی آن قلمداد کرد.